راهنمای جامع موزه گردی در تهران (1)

طهران قدیم دقیقا کجاست

آن چه که امروز در کتاب ها و منابع تاریخی به آن «طهران قدیم» می گویند، در واقع بخشی است از مرکز و جنوب شهر مدرن تهران.، یعنی محله های عودلاجان، سنگلج، بازار، چاله میدان و دولت.

عودلاجان

عودلاجان یکی از معابر اصلی و محله های پر رفت و آمد تهران قدیم بود که بیشتر از چهارصد سال از ساخته شدنش می گذرد. در دوران قاجار، این محله که حالا در محدوده پانزده خرداد است، اعیان نشین شد و بعد از پایتخت شدن تهران، بازاری ها و اعیان تهرانی به آن جا کوچ کردند. کوچه های تنگ و طولانی، مغازه های قدیمی و خانه های تاریخی عودلاجان را به محلی بی نظیر برای علاقمندان به تهران تبدیل کرده تا روح قدیمی این شهر را از نزدیک ببینند.

سنگلج

سنگلج، در منطقه 12 شهرداری تهران بین خیابان های مولوی و امام خمینی قرار دارد و علاوه بر این که محلی تاریخی و قدیمی محسوب می شود، در تماشاخانه معروف سنگلج میزبان هنردوستان و هنرمندان هم هست. در زمان جنبش مشروطه این خیابان اعتراض ها و وقایع تاریخی زیادی را به خود دید و علاوه بر آن، در اواسط دوران پهلوی چون محل سکونت شعبان جعفری یا شعبون بی مخ بود، به گفته خیلی ها یکی از خشن ترین محله های تهران محسوب می شد (نگران نباشید، حالا کاملا امن است!)

بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران را در بین محلات تهران قدیم، احتمالا خیلی ها می شناسند. محدوده خیابان های پانزده خرداد، خیام و مولوی به شکل کلی بازار نام دارند و با وجود حجره ها و ساختمان های مختلف بازار بزرگ، در همه زمان های سال شلوغ و پر رفت و آمد هستند. بازار بزرگ هم به کوچه های تنگ و خانه های قدیمی و سنتی اش معروف است و هم به چلوکبابی هایی که هیچ کجای شهر مثلشان را نمی شود پیدا کرد!

چاله میدان هم از محلات قدیمی تهران است که الان در جنوب غرب تهران قرار دارد و محدوده اش میدان امین السلطان، دروازه غار و منطقه ای معروف به گمرک را در بر می گیرد.

موزه نقاشی پشت شیشه

1. موزه نقاشی پشت شیشه

این موزه را می شود تنها موزه تهران دانست که به شکل مستقل به یک رشته خاص نقاشی اختصاص دارد: نقاشی پشت شیشه. آثار مختلفی از دوران صفویه تا امروز را می توانید در این موزه پیدا کنید. نقاشی هایی از چهره، شخصیت های معروف تاریخی، صحنه های مختلف از زندگی روزمره مردم، شمایل نگاری ها و… از نقاشی هایی هستند که به سبک قجری، مینیاتوری و معاصر در این موزه به نمایش درآمده اند. ساختمان قدیمی آن هم در واقع متعلق به دکتر سیاوش شقاقی از پزشکان قدیمی تهران است که پس از فوت او واگذار و در سال 1374 به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران فروخته شد و سه سال بعد این گنجینه در آن به نمایش در آمد.

برای رسیدن به این موزه، کافی است در ایستگاه دروازه دولت از مترو پیاده شوید و کمی در خیابان سعدی رو به جنوب بروید و به خیابان هدایت برسید. ساعات بازدید هم از 9 صبح تا 5 بعد از ظهر در تمام روزها به جز روزهای سوگواری و تعطیل است.

موزه ایران باستان

2. موزه ایران باستان

این موزه با سر در و نمای بیرونی جذاب و چشمگیرش که از طاق کسری الهام گرفته شده اند، در خیابان سی تیر قرار دارد و یک گزینه خوب است برای گذراندن روزهای طولانی تابستان. این ساختمان، در اصل «اولین موزه ایران» هم محسوب می شود. در این موزه شما قدیمی ترین آثار باستانی، سازه های یافت شده و بقایای سنگواره هایی را می بینید که گاهی تا میلیون ها سال قدمت دارند. اگر به سی تیر سر می زنید، هم می توانید یک گردش فرهنگی در اولین و قدیمی ترین موزه ایران داشته باشید و هم در راسته خوراکی های خوشمزه این خیابان، دلی از عزا در بیاورید. این موزه، تابستان ها هر روز از ساعت 9 صبح تا 7 عصر باز است و برای دسترسی به آن می توانید از مترو حسن آباد، حدود ده دقیقه به شرق پیاده روی کنید و وارد خیابان سی تیر شوید.

موزه پست و تلگراف

3. موزه پست و تلگراف

تنها با چند دقیقه پیاده روی به سمت شمال، می توانید از موزه ایران باستان به موزه ارتباطات یا پست و تلگراف برسید. این موزه که ساختمانش توسط نیکلاس مارکوف معمار معروف گرجستانی طراحی شده، تلفیقی جالب از معماری ایرانی و اروپایی است. شما در این موزه وزرای ارتباطات و پست از زمان قاجار تا به امروز را می بینید، کلیشه های اصل پادشاهان را برای تمبر از نزدیک مشاهده می کنید و با انواع صندوق های پست، کاغذها و نامه ها، ماکت ماشین ها و پستچی ها و… آشنا می شوید.

موزه ملک

4. موزه ملک

این موزه که در واقع یک کتابخانه بزرگ را هم در دل خودش جای داده، یکی از موزه هایی است که در محدوده باغ ملی می توانید به آن سر بزنید. درست روبروی ساختمان وزارت خارجه، در این موزه کتاب های خطی، سکه های قدیمی و انواع اشیای تاریخی با قدمت هایی تا سه هزار سال به نمایش در آمده اند. برای رسیدن به این موزه، از مترو امام خمینی پیاده شوید و کمی در خیابان امام خمینی به سمت غرب حرکت کنید. هر روز از ساعت هشت و نیم صبح تا پنج بعد از ظهر می توانید از این موزه بازدید یا در کتابخانه مجموعه مطالعه کنید.

موزه جواهرات

5. موزه جواهرات

موزه جواهرات، در واقع خزانه جواهرات ملی ایران است که در زیرزمین بانک مرکزی نگهداری می شوند و شما از شنبه تا سه شنبه و از ساعت دو تا چهار و نیم بعد از ظهر می توانید از آن بازدید کنید. جواهرات معروف و تاریخی ایران مثل تخت نادری، الماس دریای نور و تخت طاووس – که ماکت آن در کاخ گلستان قرار دارد- همه در این مجموعه هستند و بازدید از آن ها، اگر برقشان چشمتان را نزند حتما حسابی هیجان زده تان خواهد کرد. برای بازدید از این مجموعه بی نظیر باید از مترو فردوسی پیاده شوید و در خیابان فردوسی به سمت جنوب بیایید.

موزه آبگینه

6. موزه آبگینه

اگر مسیرتان به حسن آباد می خورد و موزه ایران باستان را هم دیده اید، کافی است از این خیابان کمی به سمت غرب بروید تا به موزه آبگینه و سفالینه تهران برسید. این موزه که مثل خیلی از موزه های منطقه اطرافش در یک خانه تاریخی قاجاری بنا شده، به شکل تخصصی ظرف و ظروف شیشه ای، آبگینه و سفالی قرون گذشته تا اکنونِ ایران را نمایش می دهد. تالارهای این موزه با نام های صدف، لاجورد و زرین شما را از بین شیشه های رنگی و بازتاب نور خورشید عبور خواهند داد و تجربه ای تکرار نشدنی فراهم خواهند کرد. هر روز به جز دوشنبه ها و ایام سوگواری و از ساعت 9 تا 5 بعد از ظهر می توانید از این موزه بازدید کنید.

موزه مقدم

7. موزه مقدم

خانه موزه مقدم، یکی از دیگر موزه های محدوده حسن آباد- جمهوری است که با پیاده روی کوتاهی از حسن آباد به سمت غرب، در اصلی اش را که رو به خیابان باز می شود می بینید. حیاط و محوطه سرسبز و زیبای این ساختمان که در بهار از گل های ارغوان پر می شود، گردشگران زیادی را به آن می کشاند. این خانه که در اواخر دوران قاجار ساخته شده، متعلق به محمد تقی خان احتساب الملک بوده که برای فرزندش محسن به ارث گذاشت تا در اوائل قرن سیزدهم شمسی با همسر فرانسوی اش در آن ساکن شود و با هم، اشیا تاریخی زیادی مثل کاشی و سنگ، نسخه های خطی، ساعت های قدیمی و.. را در آن جمع آوری کنند. شما می توانید هر روز به جز دوشنبه ها و تعطیلات رسمی از 9 تا 5 بعد از ظهر این خانه موزه را ببینید.

موزه ابوالحسن صبا

8. موزه ابوالحسن صبا

استاد ابوالحسن صبا یکی از بزرگان موسیقی کلاسیک ایران که شاگردانی مثل غلامحسین بنان و فرامرز پایور را تربیت کرد. موزه ابوالحسن صبا در خیابان ظهیرالاسلام قرار دارد، در واقع خانه استا صبا است که بعد از مرگش و طبق وصیت او به موزه تبدیل شد. اشیا و لوازم متعلق به او مثل چندین ویولون و کمانچه، عکس های خانوادگی، دستخط های شخصی و کتاب ها در این موزه برای علاقمندان او به نمایش گذاشته بودند. همچنین کارهای دستی همسر استا صبا را که شامل تندیس های مومی و لباس های محلی ایرانی است هم در این موزه می شود دید. برای رفتن به این موزه باید در ایستگاه مترو ملت پیاده شوید و در خیابان ظهیرالاسلام حدود صد متر پیاده روی کنید.

باغ موزه نگارستان (موزه منیر فرمانفرمائیان و کمال الملک)

9. باغ موزه نگارستان (موزه منیر فرمانفرمائیان و کمال الملک)

این باغ که در محدوده میدان بهارستان قرار دارد و مثل موزه استاد صبا، از طریق مترو ملت قابل دسترس است جان می دهد برای گردش در یک روز تابستانی. در این باغ هم می توانید از گردش بین درخت ها و باغچه های سر سبز لذت ببرید، هم در کافه طهرون که در قسمت مرکزی اش قرار گرفته خستگی در کنید و از نمایشگاه های فصلی دیدن کنید. این باغ تاریخی به دستور فتحعلی شاه ساخته شده و شاید برایتان جالب باشد که قائم مقام فراهانی، در حوضخانه همین باغ به قتل رسیده. موزه منیر فرمانفرمائیان هم در یکی از تالارهای عمارت جنوب شرقی این باغ قرار دارد که در آن می توانید 50 اثر نقاشی و آیینه کاری این هنرمند معاصر را ببینید.

موزه کاخ گلستان

10. موزه کاخ گلستان

موزه های کاخ گلستان در واقع بخش های مختلف کاخ هستند که برای بازدید عموم گذاشته شده اند. موزه نگارخانه، عمارت کاخ مرمر، تالار برلیان، عمارت الماس و… از ساختمان هایی هستند که می توانید در آن ها از وسایل و اتاق های سلطنتی بازدید کنید. بارگاه های شاهان را ببینید و در تالار آیینه از تلالو نور روی آینه های کوچک و بزرگ لذت ببرید. تابستان ها از ساعت نه و نیم صبح تا شش و نیم عصر می توانید از کاخ گلستان بازدید کنید. برای رسیدن به این کاخ هم باید در ایستگاه مترو پانزده خرداد پیاده شوید و از پیاده راه سنگفرش مخصوص کاخ، رو به شمال بیایید.

موزه قرآن

11. موزه قرآن

موزه ملی قرآن کریم، موزه ای است برای علاقمندان به قرآن و علوم دینی که سیر تحول هنرهای قرآنی را از قرن چهارم تا اواخر دوره قاجاریه به نمایش گذاشته. این موزه در فضای سرسبزش در زیرزمین یک ساختمان قرار دارد که غیر از سالن های نمایش، نمایشگاه ها و تالارهای زیادی را در خودش جا داده است. این موزه درست در شرق متروی دانشگاه امام علی (ع) قرار دارد.

موزه بانک

12. موزه بانک

موزه بانک ملی که در محدوده میدان مشق و در مسیر موزه های دیگر این فهرست قرار دارد، در واقع حافظ اموال مختلف و ارزشمند بانک ملی مثل تابلوهای خوشنویسی، تابلوهای نقاشی، فرش ها، نقاشی های مدرن و کلاسیک و… است و همچنین اشیاء اهدایی از بانک های دیگر یا شخصیت های برجسته را هم در خودش جا داده است. در این موزه شما می توانید اسناد و مدارک معاملات بزرگ این بانک را هم از نزدیک ببینید. این موزه در روزهای کاری از ساعت یک تا پنج بعد از ظهر پذیرای بازدیدکنندگان است.

موزه دخانیات

13. موزه دخانیات

یک موزه برای سیگار و دخانیات؟ شاید به نظر شما هم غیرممکن برسد اما این موزه در خیابان قزوین و در ساختمان شرکت دخانیات ایران قرار دارد و در اواسط خرداد گفته شده به زودی درهایش را به روی بازدیدکنندگان می گشاید و هنوز افتتاح نشده است. این موزه اسناد و تصاویر مربوط به این صنعت را به نمایش می گذارد. شما در این ساختمان قدیمی -که خودش مربوط به زمان قاجار است- هم می توانید اسناد و مدارک مربوط به شرکت دخانیات ایران را ببینید و هم با دستگاه ها، آزمایشگاه ها و… از نزدیک آشنا شوید. برای رسیدن به این موزه می توانید از مترو نواب یا خطوط اتوبوس خیابان کارگر جنوبی استفاده کنید.

اگر هنوز موزه ای را پیدا نکرده اید که فکر کنید شگفت زده تان می کند ادامه مطالب راهنمای جامع موزه گردی در تهران را نیز دنبال کنید.